بررسی کارایی چند قارچ کش ثبت شده رایج در کنترل بیماری لکه خرمایی گندم

چکیده      بیماری لکه خرمایی ناشی از Pyrenophora tritici-repentis یکی از بیماری‌های مهم گندم در بسیاری از مناطق دنیا و ایران می‌باشد. این بیماری در شرایط اپیدمی موجب خسارت قابل توجه به محصول می‌گردد. استفاده از قارچ­کش­ها روش سریع کنترل بیماری در سال‌های اپیدمی می‌باشد. در این مطالعه تاثیر تعدادی از قارچ­کش‌های رایج روی بازدارندگی از رشد عامل بیماری در شرایط آزمایشگاهی، و کنترل بیماری در شرایط گلخانه‌ای و مزرعه‌ای روی لاین N-80-19 گندم که حساس به بیماری لکه خرمایی است، مورد ارزیابی قرار گرفت. این بررسی در آزمایشگاه در قالب طرح کاملاً تصادفی و در گلخانه و مزرعه در قالب طرح کرت‌های خرد شده (با پایه بلوک­های کامل تصادفی) در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای اصلی آزمایش را قارچ­کش‌های سایپروکونازول، سایپروکونازول + کاربندازیم (آلتوکمبی)، فلوزیلازول + کاربندازیم (آلرت)،  ایپرودیون + کاربندازیم (رورال­تی­اس)، پروپیکونازول، تبوکونازول، کاربندازیم و بنومیل، و تیمارهای فرعی را سه زمان سمپاشی (ظهور برگ پرچم، ظهور سنبله و ظهور برگ پرچم + ظهور سنبله) تشکیل دادند. ارزیابی کارایی تیمارها 10 روز بعد از آخرین سمپاشی همزمان با توسعه­ی بیماری در کرت‌های شاهد با تعیین شاخص آلودگی و نیز مقایسه­ی عملکرد محصول بعد از برداشت انجام گرفت. نتایج ارزیابی نشان داد که در شرایط آزمایشگاه، قارچ­کش‌های رورال‌تی‌اس، آلتوکمبی و آلرت به ترتیب با 83/73، 92/71 و 42/69 درصد بیشترین تاثیر را در بازداری از رشد میسلیوم قارچ داشتند. در آزمون‌های گلخانه‌ای و مزرعه‌ای هم مشابه شرایط آزمایشگاه، این قارچ­کش­ها برتری چشمگیری از نظر کاهش شاخص آلودگی و افزایش عملکرد نسبت به سایر قارچ­کش‌های مورد استفاده نشان دادند. همچنین مشخص گردید که اگرچه اختلاف معنی‌داری از نظر شاخص آلودگی بین زمان‌های مختلف سمپاشی وجود ندارد اما از لحاظ وزن هزاردانه، بهترین نتایج به ترتیب با سمپاشی در زمان ظهور برگ پرچم + ظهور سنبله (با افزایش 11/10 و 94/9 گرم به ترتیب مربوط به گلخانه و مزرعه)، سمپاشی در زمان ظهور برگ پرچم (با افزایش 26/9 و 18/9 گرم به ترتیب مربوط به گلخانه و مزرعه) و سمپاشی هنگام ظهور سنبله (با افزایش 15/9 و 68/8 گرم به ترتیب مربوط به گلخانه و مزرعه) نسبت به تیمار شاهد حاصل آمد.